၂၀၁၃ ဇန္န၀ါရီ ၂၄ ကေတာ့ အေမရိကန္စစ္သမီးေတြအတြက္ က်ား/မ တန္းတူ အခြင့္အေရး ရတဲ့ေန႔လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး လီယြန္ ပန္နက္တာက ၁၉၉၄ က ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြကို ေရွ႕တန္းမပို႔ဖို႔ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒကို လက္မွတ္ထိုး ရုပ္သိမ္းလိုက္လို႔ပါပဲ။
သမၼတအိုဘားမားကလည္း ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ႀကိဳဆုိလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္တပ္ဟာ ပိုၿပီး အင္အားႀကီးလာေတာ့မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အေမေတြ၊ အမေတြ၊ ဇနီးေတြနဲ႔ သမီးေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ခ်စ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုႀကီးကို အဓိက အခန္းက႑ကေန ကာကြယ္ႏိုင္ခြင့္ ရၾကပါၿပီလို႔ သမၼတအိုဘားမားက ေျပာပါတယ္။
အေမရိကန္ၾကည္းတပ္မွာ စစ္သား ၅၆၅၄၆၃ ရွိတာမွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ၇၆၆၉၄ ရွိၿပီး ၁၃.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ မရိန္းတပ္မွာေတာ့ စစ္သားစုစုေပါင္း ၂၀၁၁၅၇ ရွိၿပီး အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ၁၃၆၇၇ နဲ႔ ၆.၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ ေရတပ္မွာေတာ့ စစ္သည္ ၃၂၅၁၂၃ ရွိၿပီး အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ၅၃၃၈၅ နဲ႔ ၁၆.၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ ေလတပ္မွာေတာ့ စုစုေပါင္း စစ္သည္ ၃၃၃၃၇၀ မွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ၆၃၅၅၂ နဲ႔ ၁၉.၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။
အခုေတာ့ အေမရိကန္ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြ ေရွ႕တန္းမွာ အမ်ဳိးသား စစ္သည္ေတြနဲ႔အတူ တန္းတူ ရင္ေဘာင္တန္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါၿပီ။ ဒါကို အခုကစလို႔ တျဖည္းျဖည္း ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆ ေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ အသားက်သြားေလာက္မယ္လို႔ မွန္းထားၾကပါတယ္။
အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ အမ်ဳိးသားတန္းတူ အခြင့္အေရးရဖို႔ကို အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူေတြက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတာမွာ ဒီအမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြအေနနဲ႔ ေရွ႕တန္းမွာ အမ်ဳိးသားစစ္သည္ေတြနဲ႔တန္းတူ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ကလည္း တခု အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ေရွ႕တန္း စစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ က်ား/မ တန္းတူ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါေတာ့မယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြဟာ အမ်ဳိးသားစစ္သည္ေတြေလာက္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ့မလား ဆိုတာကလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေလာကဓမၼတာအရ လက္ခံထားၾကတာဆိုရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြဆိုတာက အကာအကြယ္ေပးခံရသူေတြျဖစ္ၿပီး အမ်ဳိးသားေတြက ကာကြယ္ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေရွ႕တန္းမွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနဆဲမွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ကို အကာအကြယ္ေပးေနရရင္ တိုက္ပြဲကို အားေကာင္းေမာင္းသန္ မတုိက္ႏိုင္ဘဲ ေနာက္ဆံတင္းသလို ျဖစ္ေနမယ္လို႔ ေတြးေတာၾကတာေတြလည္း ရွိေနျပန္ပါတယ္။
ေနာက္တခုကလည္း တိုက္ပြဲအတြက္ကို ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ႀကံ႕ခို္င္ရုံတင္မကဘဲ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာလည္း ေတာင့္တင္းႀကံ႕ခိုင္ဖို႔နဲ႔ စိတ္ခံစားမႈေတြ ရွိမေနဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ စစ္တမ္းေတြအရ အမ်ဳိးသားစစ္သည္ေတြမွာ စိတ္ပူေနရတာ တခုကလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြနဲ႔ ေရွ႕တန္းမွာ အတူတာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့အခါ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိစၥေတြေၾကာင့္ စစ္သားခ်င္းၾကားမွာ စိတ္၀မ္းကြဲမႈေတြ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။
ေနာက္တခုကလည္း အမ်ဳိးသားစစ္သည္ခ်င္းဆို ဆဲဆိုလို႔ ေျပာခ်င္သလို ေျပာေနတာေတြ၊ လုပ္ေနတဲ့ အမူအရာေတြဟာ ဘယ္လိုမွ မေနေပမယ့္ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြနဲ႔ အတူတာ၀န္ထမ္းေထာင္တဲ့အခါ ေျပာလိုက္တဲ့စကား၊ လုပ္လိုက္တဲ့ အမူအရာေတြက သူတို႔ကို လိင္မႈဆိုင္ရာ မေတာ္မတရား လုပ္ပါတယ္၊ ထိပါးေစာ္ကားပါတယ္ဆုိတာမ်ဳိး ျဖစ္သြားမလားဆိုၿပီး အမ်ဳိးသားစစ္သည္ေတြမွာ ပူပန္မႈေတြလည္း ရွိေနၾကပါတယ္။
ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးရဲ႕ အခုလို အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြကို ေရွ႕တန္းမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ျပဳလိုက္တာေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရး ၂၃၇၀၀၀ ဟာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ထြက္ေပၚလာေတာ့မွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး လီယြန္ပန္နက္တာက ေရွ႕တန္းမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖုိ႔ က်ားျဖစ္ျဖစ္၊ မျဖစ္ျဖစ္ အခြင့္အေရး ရွိရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ လူတိုင္းေတာ့ ေရွ႕တန္းမသြားလိုၾကပါဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အထူးတပ္ဖြဲ႕နဲ႔ ေထာက္ပို႔လို တပ္ေတြမွာသာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ေတြ ၀င္တိုက္ခဲ့တဲ့ အီရတ္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ပြဲေတြ အတြင္းမွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ႏွစ္သိန္း ရွစ္ေသာင္းေက်ာ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ၁၅၀ ဦး က်ဆုံးၿပီး၊ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။
မရိန္းတပ္စစ္တမ္းတခုကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရွ႕တန္းသြားခ်င္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးမရိန္း(ၿငိမ္း) တေယာက္ကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးတခ်ဳိ႕ပဲ ေရွ႕တန္းသြားဖို႔ ရဲလိမ့္မယ္လို႔ သူထင္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ေအာင္ပါေစလို႔လည္း ဆုေတာင္းပါေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ အမ်ဳိးသမီးေတြ လိုခ်င္တဲ့ တန္းတူအခြင့္အေရးကေတာ့ အေမရိကန္တပ္မွာ ရခဲ့ပါၿပီလို႔ ဆုိပါရေစ။
အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြ တာ၀န္ထမ္းတဲ့ တျခားတပ္တခ်ဳိ႕အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း
ယူေက- ယူေကစစ္တပ္မွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြကို တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ျပဳထားေပမယ့္ ရန္သူကို ဆိုင္ရ၊ သတ္ရမယ့္ ေရွ႕တန္းကိုေတာ့ မပို႔ရဘူးလို႔ တားျမစ္ထားပါတယ္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ေလ့လာသုံးသပ္မႈတခု လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ အေျဖကို ပိုင္းပိုင္းျဖတ္ျဖတ္ အျပတ္ မေျပာခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီမွာေတာ့ အမ်ားၾကားမွာ လက္ခံထားၾကတာကို ထည့္တြက္တာ မဟုတ္ဘဲ လက္ေတြ႕ အေျခအေနေတြအရ က်ား/မ ေရာထားတဲ့ ေရွ႕တန္းတပ္ေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ဟာ က်ားခ်ည္းရွိတဲ့ တပ္ေလာက္ စြမ္းေဆာင္ရည္ မေကာင္းဘူးလို႔ ေယဘူယ် သုံးသပ္တဲ့ အေျဖထုတ္ထားပါတယ္။
အစၥေရး- အစၥေရးစစ္တပ္ဟာ ကမၻာေပၚက တခုထဲေသာ အမ်ဳိးသမီးေတြ စစ္မႈမထမ္းမေနရ စစ္တပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အစၥေရးစစ္တပ္တခုလုံး (ၾကည္း၊ ေရ၊ ေလ) ရဲ႕ အရာရွိ ထက္၀က္ေက်ာ္ (၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္း) ဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာမွာေတာ့ စုစုေပါင္းစစ္သည္ေတြရဲ႕ သုံးရာခိုင္ႏႈန္းသာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ကေနဒါ- လူအခြင့္အေရးအက္ဥပေဒ ၁၉၈၉ နဲ႔ ၾကားနာၿပီးေနာက္ ခုံရုံးဆုံးျဖတ္ခ်က္ေနာက္ပိုင္း အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ အီရတ္မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့ ကေနဒါတပ္ေတြရဲ႕ ေရွ႕တန္းထြက္ တိုက္ပြဲ၀င္တပ္ေတြထဲမွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြ ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ ၾကပါတယ္။
ေနာ္ေ၀- ေရတပ္ရဲ႕ ေရငုပ္သေဘၤာေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ေစတာ ေနာ္ေ၀ဟာ ကမၻာ့ပထမဆုံးႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၅ ကထဲက အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ေတြကို အမ်ဳိးသားစစ္သည္ေတြ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ တန္းတူညီ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးတဦးကေန ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ခရစၥတင္း ဒီဗိုး လက္ထက္မွာ အမ်ဳိးသမီးစစ္သည္ ျဖစ္ေလာက္မယ့္ မိန္းကေလးေတြကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး အီးေမးလ္နဲ႔ တယ္လီဖုန္း မတ္ေဆ့ခ်္ေတြ ပို႔ၿပီး တပ္သားသစ္ စုေဆာင္းခဲ့ပါေသးတယ္။
လစ္ဗ်ား- လစ္ဗ်ားမွာ အာဏာရွင္ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ကဒါဖီ ျဖဳတ္ခ်ၿပီး မသတ္ျဖတ္ခံရခင္က သူ႔ကိုယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႕ကို အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ခ်ည္း ဖြဲ႕စည္းထားခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီး ၅၀၀ ကို စိတ္ႀကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ေနာက္ဆုံးေပၚ လက္နက္ေတြ တပ္ဆင္ေပးလို႔ သတ္ျဖတ္ခံ အာဏာရွင္ေဟာင္းႀကီးကို ကာကြယ္ေပးခဲဲ့ရပါတယ္။
၂၀၁၃ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄၊ ည ၁၁ နာရီ။
လန္ဒန္။
Source: The Independent (26th, Jan 2013) and
Women in Combat: Lifting the Ban for Better or Worse? By Kylie Schultz
(http://www.theinternational.org/articles/329-women-in-combat-lifting-the-ban-for-bett)
ဟုိတရက္က ဘီဘီစီရဲ႕ နာမည္ႀကီး သတင္းေထာက္နဲ႔ ဘီဘီစီ ကမၻာ့ေရးရာ အယ္ဒီတာ ဂၽြန္ ဆင္ပဆင္ရဲ႕ စာအုပ္ပါးေလးကို ျပန္လွန္မိတယ္။ သူက အခု အသက္ ၆၈ ႏွစ္ ရွိၿပီ၊ သူ႔အသက္ ၂၆ ႏွစ္ က စလို႔ ဘီဘီစီတခုထဲမွာပဲ သတင္းေထာက္လုပ္လာလိုက္တာ အခုဆို သတင္းေထာက္လုပ္သက္က ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ေနၿပီ။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ သြားလို႔ သတင္းေတြ လိုက္တယ္၊ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အင္တာဗ်ဴး လုပ္တယ္။ 
မိုးစက္ေမွာ္ 